- Код статьи
- S19982860S0132342325050017-1
- DOI
- 10.7868/S1998286025050017
- Тип публикации
- Обзор
- Статус публикации
- Опубликовано
- Авторы
- Том/ Выпуск
- Том 51 / Номер выпуска 5
- Страницы
- 731-742
- Аннотация
- Разработка терапевтических антиген-специфических Т-клеточных рецепторов (TCR) требует комплексной доклинической оценки их функциональной активности. Один из подходов при разработке новых препаратов для клеточной терапии на базе антиген-специфических Т-лимфоцитов заключается в модификации аутологичных Т-лимфоцитов эндогенными Т-клеточными рецепторами. В настоящей работе рассмотрены современные лабораторные платформы, применяемые для оценки ключевых характеристик TCR: формирования иммунологического синапса, специфичности связывания с антигеном и аффинности, активации сигнальных путей, продукции цитокинов и цитотоксического потенциала. Особое внимание уделено созданию модельных линий Т-клеток, экспрессирующих трансгенные TCR, оптимизации HLA-контекста клеток-мишеней и применению мультипараметрических технологий для анализа иммунного ответа. Обсуждаются перспективы использования 3D-органоидных моделей для оценки функциональной активности трансгенных TCR в условиях, приближенных к физиологическим, а также прогнозирования их клинической эффективности. Представленные подходы формируют основу для рационального отбора рецепторов-кандидатов в целях их последующего применения для иммунотерапии опухолей и лечения хронических инфекций.
- Ключевые слова
- Т-клеточные рецепторы репортерные системы иммунотерапия клеточная терапия
- Дата публикации
- 01.05.2025
- Год выхода
- 2025
- Всего подписок
- 0
- Всего просмотров
- 6
Библиография
- 1. Bartelt R.R., Cruz-Orcutt N., Collins M., Houtman J.C.D. // PLoS One. 2009. V. 4. P. e5430. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0005430
- 2. Clauss J., Obenaus M., Miskey C., Ivics Z., Izsvák Z., Uckert W., Bunse M. // Hum. Gene Ther. 2018. V. 29. P. 569–584. https://doi.org/10.1089/hum.2017.136
- 3. Rubinstein M.P., Kadima A.N., Salem M.L., Nguyen C.L., Gillanders W.E., Nishimura M.I., Cole D.J. // J. Immunol. 2003. V. 170. P. 1209–1217. https://doi.org/10.4049/jimmunol.170.3.1209
- 4. Heemskerk M.H.M., Hagedoorn R.S., Van Der Hoorn M.A.W.G., Van Der Veken L.T., Hoogeboom M., Kester M.G.D., Willemze R., Falkenburg J.H.F. // Blood. 2007. V. 109. P. 235–243. https://doi.org/10.1182/blood-2006-03-013318
- 5. Minami Y., Weissman A.M., Samelson L.E., Klausner R.D. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 1987. V. 84. P. 2688–2692. https://doi.org/10.1073/pnas.84.9.2688
- 6. Ahmadi M., King J.W., Xue S.A., Voisine C., Holler A., Wright G.P., Waxman J., Morris E., Stauss H.J. // Blood. 2011. V. 118. P. 3528–3537. https://doi.org/10.1182/blood-2011-04-346338
- 7. Bendle G.M., Linnemann C., Hooijkaas A.I., Bies L., De Witte M.A., Jorritsma A., Kaiser A.D.M., Pouw N., Debets R., Kieback E., Uckert W., Song J.Y., Haanen J.B.A.G., Schumacher T.N.M. // Nat. Med. 2010. V. 16. P. 565–570. https://doi.org/10.1038/nm.2128
- 8. Van Loenen M.M., De Boer R., Amir A.L., Hagedoorn R.S., Volbeda G.L., Willemze R., Van Rood J.J., Falkenburg J.H.F., Heemskerk M.H.M. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 2010. V. 107. P. 10972–10977. https://doi.org/10.1073/pnas.1005802107
- 9. Rosenberg S.A. // Mol. Ther. 2010. V. 18. P. 1744– 1745. https://doi.org/10.1038/mt.2010.195
- 10. Cohen C.J., Zhao Y., Zheng Z., Rosenberg S.A., Morgan R.A. // Cancer Res. 2006. V. 66. P. 8878– 8886. https://doi.org/10.1158/0008-5472.CAN-06-1450
- 11. Aggen D.H., Chervin A.S., Schmitt T.M., Engels B., Stone J.D., Richman S.A., Piepenbrink K.H., Baker B.M., Greenberg P.D., Schreiber H., Kranz D.M. // Gene Ther. 2012. V. 19. P. 365–374. https://doi.org/10.1038/gt.2011.104
- 12. Wei F., Cheng X., Xue J.Z., Xue S. // Front. Immunol. 2022. V. 13. P. 1–18. https://doi.org/10.3389/fimmu.2022.850358
- 13. Bethune M.T., Gee M.H., Bunse M., Lee M.S., Gschweng E.H., Pagadala M.S., Zhou J., Cheng D., Heath J.R., Kohn D.B., Kuhns M.S., Uckert W., Baltimore D. // Elife. 2016. V. 5. P. 1–24. https://doi.org/10.7554/eLife.19095
- 14. Stadtmauer E.A., Fraietta J.A., Davis M.M., Cohen A.D., Weber K.L., Lancaster E., Mangan P.A., Kulikovskaya I., Gupta M., Chen F., Tian L., Gonzalez V.E., Xu J., Jung I.Y., Melenhorst J.J., Plesa G., Shea J., Matlawski T., Cervini A., June C.H. // Science. 2020. V. 367. P. 1–20. https://doi.org/10.1126/science.aba7365
- 15. Okada S., Muraoka D., Yasui K., Tawara I., Kawamura A., Okamoto S., Mineno J., Seo N., Shiku H., Eguchi S., Ikeda H. // Cancer Sci. 2023. V. 114. P. 4172–4183. https://doi.org/10.1111/cas.15954
- 16. Birnbaum M.E., Berry R., Hsiao Y.S., Chen Z., Shingu-Vazquez M.A., Yu X., Waghray D., Fischer S., McCluskey J., Rossjohn J., Walz T., Garcia K.C. // Proc. Natl. Acad. Sci. USA. 2014. V. 111. P. 17576–17581. https://doi.org/10.1073/pnas.1420936111
- 17. Li Y., Yin Y., Mariuzza R.A. // Front. Immunol. 2013. V. 4. P. 1–11. https://doi.org/10.3389/fimmu.2013.00206
- 18. Schumacher T.N., Schreiber R.D. // Science. 2015. V. 348. P. 69–74. https://doi.org/10.1126/science.aaa4971
- 19. Altman J.D., Moss P.A.H., Goulder P.J.R., Barouch D.H., McHeyzer-Williams M.G., Bell J.I., McMichael A.J., Davis M.M. // Science. 1996. V. 274. P. 94–96. https://doi.org/10.1126/science.274.5284.94
- 20. Dolton G., Zervoudi E., Rius C., Wall A., Thomas H.L., Fuller A., Yeo L., Legut M., Wheeler S., Attaf M., Chudakov D.M., Choy E., Peakman M., Sewell A.K. // Front. Immunol. 2018. V. 9. P. 1–18. https://doi.org/10.3389/fimmu.2018.01378
- 21. Zhang S.Q., Ma K.Y., Schonnesen A.A., Zhang M., He C., Sun E., Williams C.M., Jia W., Jiang N. // Nat. Biotechnol. 2018. V. 36. P. 1156–1159. https://doi.org/10.1038/nbt.4282
- 22. Pétremand R., Chiffelle J., Bobisse S., Perez M.A.S., Schmidt J., Arnaud M., Barras D., Lozano-Rabella M., Genolet R., Sauvage C., Saugy D., Michel A., Huguenin-Bergenat A.L., Capt C., Moore J.S., De Vito C., Labidi-Galy S.I., Kandalaft L.E., Dangaj Laniti D., Harari A. // Nat. Biotechnol. 2024. V. 43. https://doi.org/10.1038/s41587-024-02232-0
- 23. Povlsen H.R., Bentzen A.K., Kadivar M., Jessen L.E., Hadrup S.R., Nielsen M. // Elife. 2023. V. 12. P. 1–25. https://doi.org/10.7554/eLife.81810
- 24. Zhang W., Hawkins P.G., He J., Gupta N.T., Liu J., Choonoo G., Jeong S.W., Chen C.R., Dhanik A., Dillon M., Deering R., Macdonald L.E., Thurston G., Atwal G.S. // Sci. Adv. 2021. V. 7. P. 1–12. https://www.science.org/
- 25. Jahan F., Koski J., Schenkwein D., Ylä-Herttuala S., Göös H., Huuskonen S., Varjosalo M., Maliniemi P., Leitner J., Steinberger P., Bühring H.-J., Vettenranta K., Korhonen M. // Front. Mol. Med. 2023. V. 3. P. 1070384. https://doi.org/10.3389/fmmed.2023.1070384
- 26. Rosskopf S., Leitner J., Paster W., Morton L.T., Hagedoorn R.S., Steinberger P., Heemskerk M.H.M. // Oncotarget. 2018. V. 9. P. 17608–17619. https://doi.org/10.18632/oncotarget.24807
- 27. Jutz S., Leitner J., Schmetterer K., Doel-Perez I., Majdic O., Grabmeier-Pfistershammer K., Paster W., Huppa J.B., Steinberger P.// J. Immunol. Methods. 2016. V. 430. P. 10–20. https://doi.org/10.1016/j.jim.2016.01.007
- 28. Janetzki S., Rueger M., Dillenbeck T. // Cells. 2014. V. 3. P. 1102–1115. https://doi.org/10.3390/cells3041102
- 29. Ghahri-Saremi N., Akbari B., Soltantoyeh T., Hadjati J., Ghassemi S., Mirzaei H.R. // Front. Immunol. 2021. V. 12. P. 738456. https://doi.org/10.3389/fimmu.2021.738456
- 30. Kiesgen S., Messinger J.C., Chintala N.K., Tano Z., Adusumilli P.S. // Nat. Protoc. 2021. V. 16. P. 1331– 1342. https://doi.org/10.1038/s41596-020-00467-0
- 31. Park L.M., Lannigan J., Jaimes M.C. // Cytom. Part A. 2020. V. 97. P. 1044–1051. https://doi.org/10.1002/cyto.a.24213
- 32. Sudworth A., Dai K.Z., Vaage J.T., Kveberg L. // Front. Immunol. 2016. V. 7. P. 572. https://doi.org/10.3389/fimmu.2016.00572
- 33. Bossi G., Gerry A.B., Paston S.J., Sutton D.H., Hassan N.J., Jakobsen B.K. // Oncoimmunology. 2013. V. 2. P. e26840. https://doi.org/10.4161/onci.26840
- 34. Xing F., Liu Y.C., Huang S., Lyu X., Su S.M., Chan U.I., Wu P.C., Yan Y., Ai N., Li J., Zhao M., Rajendran B.K., Liu J., Shao F., Sun H., Choi T.K., Zhu W., Luo G., Liu S., Deng C.X. // Theranostics. 2021. V. 11. P. 9415–9430. https://doi.org/10.7150/THNO.59533
- 35. Maecker H.T., McCoy J.P., Nussenblatt R. // Nat. Rev. Immunol. 2012. V. 12. P. 191–200. https://doi.org/10.1038/nri3158
- 36. Simoni Y., Becht E., Fehlings M., Loh C.Y., Koo S.L., Teng K.W.W., Yeong J.P.S., Nahar R., Zhang T., Kared H., Duan K., Ang N., Poidinger M., Lee Y.Y., Larbi A., Khng A.J., Tan E., Fu C., Mathew R., Newell E.W. // Nature. 2018. V. 557. P. 575–579. https://doi.org/10.1038/s41586-018-0130-2
- 37. Dijkstra K.K., Cattaneo C.M., Weeber F., Chalabi M., van de Haar J., Fanchi L.F., Slagter M., van der Velden D.L., Kaing S., Kelderman S., van Rooij N., van Leerdam M.E., Depla A., Smit E.F., Hartemink K.J., de Groot R., Wolkers M.C., Sachs N., Snaebjornsson P., Voest E.E. // Cell. 2018. V. 174. P. 1586– 1598.e12. https://doi.org/10.1016/j.cell.2018.07.009
- 38. Sontheimer-Phelps A., Hassell B.A., Ingber D.E. // Nat. Rev. Cancer. 2019. V. 19. P. 65–81. https://doi.org/10.1038/s41568-018-0104-6
- 39. Neal J.T., Li X., Zhu J., Giangarra V., Grzeskowiak C.L., Ju J., Liu I.H., Chiou S.H., Salahudeen A.A., Smith A.R., Deutsch B.C., Liao L., Zemek A.J., Zhao F., Karlsson K., Schultz L.M., Metzner T.J., Nadauld L.D., Tseng Y.Y., Kuo C.J. // Cell. 2018. V. 175. P. 1972– 1988.e16. https://doi.org/10.1016/j.cell.2018.11.021
- 40. Natarajan V., Simoneau C.R., Erickson A.L., Meyers N.L., Baron J.L., Cooper S., McDevitt T.C., Ott M. // Open Biol. 2022. V. 12. P. 210320. https://doi.org/10.1098/rsob.210320